ITR Filing Mistakes To Avoid in Marathi: आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी आयकर रिटर्न (ITR Filing 2025) भरण्याची अंतिम मुदत 15 सप्टेंबर जवळ येत आहे. प्राप्तिकर विभागाने आतापर्यंत सुमारे 1.65 लाख प्रकरणे तपशीलवार तपासणीसाठी निवडली आहेत. याचा अर्थ, तुम्ही ITR दाखल केला तरी तुमची प्रक्रिया पूर्ण झाली, असे नाही. (ITR Filing Mistakes To Avoid in Marathi)

तुमच्या रिटर्नमध्ये काही चुका आढळल्यास, तुम्हाला आयकर विभागाकडून नोटीस येऊ शकते. या नोटीसमुळे अनेकदा करदाते घाबरून जातात, परंतु योग्य माहिती आणि सावधगिरी बाळगल्यास ही परिस्थिती टाळता येते.

चला तर मग, अशा कोणत्या 8 प्रमुख चुका आहेत, ज्यामुळे तुम्हाला आयकर विभागाची नोटीस येऊ शकते, हे सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

आयटीआर भरताना या चुका टाळा (ITR Filing Mistakes To Avoid in Marathi)

1. टीडीएस आणि उत्पन्नामध्ये तफावत: तुम्ही भरलेल्या ITR मध्ये तुमच्या उत्पन्नाची माहिती आणि फॉर्म 26AS किंवा AIS मध्ये दाखवलेले टीडीएस (TDS) जुळत नसल्यास, तुमच्या रिटर्नची तपासणी होऊ शकते. ही एक सामान्य चूक आहे, जी पगारदार नोकरदार आणि फ्रीलान्सरकडून होते. उत्पन्नाचे सर्व स्त्रोत अचूक नमूद केल्यास ही समस्या टाळता येते.

2. चुकीचे टॅक्स डिडक्शन क्लेम: कलम 80C, 80D किंवा घरभाडे भत्ता (HRA) यांसारख्या कलमांतर्गत तुम्ही केलेले दावे पुराव्याशिवाय जास्त असल्यास तुम्हाला नोटीस येऊ शकते. उत्पन्नाची चुकीची माहिती दिल्यास ५०% दंड लागू शकतो, तर बनावट कागदपत्रे वापरल्यास 200% पर्यंत दंड भरावा लागू शकतो. त्यामुळे, नेहमी योग्य आणि वैध पुराव्यांसहच टॅक्स डिडक्शनचा दावा करा.

3. मोठ्या आर्थिक व्यवहारांची माहिती लपवणे: आयकर विभाग मोठ्या आर्थिक व्यवहारांवर बारीक लक्ष ठेवतो. जर तुम्ही ₹10 लाखांपेक्षा जास्त रोख रक्कम बँकेत जमा केली असेल, ₹2 लाखांपेक्षा जास्त क्रेडिट कार्डचे बिल भरले असेल, किंवा ₹1 लाखांपेक्षा जास्त किमतीचे शेअर्स खरेदी केले असतील आणि त्याची माहिती ITR मध्ये दिली नसेल, तर तुम्हाला नोटीस येऊ शकते.

4. सर्व उत्पन्नाचे स्रोत जाहीर न करणे: बँक खात्यावरील व्याज, घरभाडे, शेअर्सच्या विक्रीतून मिळालेला भांडवली नफा, म्युच्युअल फंड, क्रिप्टो करन्सी किंवा परदेशी गुंतवणुकीतून मिळालेले उत्पन्न जाहीर न केल्यास कठोर दंड लागतो. करमुक्त उत्पन्न असले तरीही त्याची माहिती ITR मध्ये देणे आवश्यक आहे.

5. उत्पन्नात अचानक झालेली घट: मागील वर्षांच्या तुलनेत तुमच्या उत्पन्नामध्ये अचानक मोठी घट झाल्यास आयकर विभाग त्याचे स्पष्टीकरण मागू शकतो. अशा वेळी, नोकरी सोडल्याचे पत्र किंवा सुधारित सॅलरी स्लिप यासारखी कागदपत्रे देऊन ही घट सिद्ध करावी लागते.

6. नोकरी बदलल्यावर योग्य माहिती न देणे: एका आर्थिक वर्षात तुम्ही नोकरी बदलल्यास दोन्ही ठिकाणच्या फॉर्म 16 मधील माहिती योग्यरित्या एकत्र करणे महत्त्वाचे आहे. दोन्ही ठिकाणच्या उत्पन्नाची नोंद एकाच ITR मध्ये केली नाही, तर तुम्हाला नोटीस येऊ शकते.

7. चुकीचा ITR फॉर्म भरणे: तुमच्या उत्पन्नाच्या स्त्रोतानुसार योग्य ITR फॉर्म निवडणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, पगारदार व्यक्तीसाठी ITR-1, तर व्यावसायिकासाठी ITR-3 लागू असतो. चुकीचा फॉर्म भरल्यास तुमची माहिती अपूर्ण राहते आणि दंड बसू शकतो.

8. बनावट नोंदी किंवा खात्यांची माहिती लपवणे: बनावट नोंदी, चुकीची कागदपत्रे, बँक खात्यांची माहिती लपवणे किंवा कागदपत्रांमध्ये हेराफेरी केल्यास कलम 271AAD अंतर्गत कठोर दंड लागतो. यामुळे केवळ दंडच नाही तर कायदेशीर कारवाईलाही सामोरे जावे लागू शकते.

आयकर विभागाची नोटीस आल्यास काय करावे? जर तुम्हाला नोटीस आली तर घाबरू नका. सर्वप्रथम नोटीस खरी आहे की नाही हे तपासण्यासाठी त्यावरचा DIN (Document Identification Number) तपासा. नोटीसमध्ये नमूद केलेले कलम आणि कारण समजून घ्या. तुमच्याकडे उत्पन्नाचे, गुंतवणुकीचे आणि इतर आर्थिक व्यवहारांचे पुरावे तयार ठेवा. गरज वाटल्यास, त्वरित एखाद्या कर सल्लागार किंवा वकिलाचा सल्ला घ्या. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, प्रत्येक नोटीसला उत्तर देण्याची एक मुदत असते, त्यामुळे वेळेत उत्तर देणे आवश्यक आहे.

लक्षात ठेवा: आयकर रिटर्न भरताना प्रामाणिकपणा आणि अचूक माहिती देणे हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे, तुम्ही स्वतः रिटर्न भरत असाल किंवा एखाद्या तज्ज्ञाची मदत घेत असाल, सर्व माहितीची दोनदा तपासणी करा.

आयकर रिटर्न (ITR) संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

1. प्राप्तिकर विभागाकडून नोटीस का येते?

तुम्ही भरलेल्या ITR मध्ये काही चुका आढळल्यास, जसे की उत्पन्नाची चुकीची माहिती देणे, टीडीएस (TDS) आणि उत्पन्नामध्ये तफावत असणे, किंवा मोठे आर्थिक व्यवहार जाहीर न करणे, अशा वेळी प्राप्तिकर विभाग तुम्हाला नोटीस पाठवू शकतो.

2. ITR भरण्याची अंतिम मुदत कधी आहे?

आर्थिक वर्ष 2024-25 साठी ITR भरण्याची अंतिम मुदत 15 सप्टेंबर 2025 आहे.

3. ITR मध्ये कोणती माहिती देणे आवश्यक आहे?

तुमच्या उत्पन्नाचे सर्व स्रोत (उदा. पगार, बँक व्याज, भांडवली नफा, घरभाडे), केलेली गुंतवणूक, क्लेम केलेले डिडक्शन आणि मोठे आर्थिक व्यवहार यांची माहिती ITR मध्ये देणे आवश्यक आहे.

4. बनावट टॅक्स डिडक्शन (Tax Deduction) क्लेम केल्यास काय होते?

जर तुम्ही चुकीचे किंवा फुगवलेले टॅक्स डिडक्शन क्लेम केले, तर तुम्हाला मूळ रकमेच्या 50% ते 200% पर्यंत दंड भरावा लागू शकतो.

5. नोटीस आल्यावर काय करावे?

सर्वात आधी नोटीस खरी आहे का, हे तपासा. त्यानंतर नोटीस कोणत्या कारणासाठी आली आहे, ते समजून घ्या. तुमच्याकडे सर्व संबंधित कागदपत्रे तयार ठेवा आणि आवश्यक वाटल्यास कर सल्लागाराचा सल्ला घ्या. वेळेत नोटीसला उत्तर देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

6. ITR फाईल करण्यासाठी योग्य फॉर्म कसा निवडावा?

तुमच्या उत्पन्नाच्या स्त्रोतानुसार योग्य ITR फॉर्म निवडावा लागतो. उदा. पगारदार व्यक्तीसाठी ITR-1 किंवा ITR-2 असतो, तर व्यवसायिकांसाठी वेगळे फॉर्म असतात. याबद्दल अधिक माहितीसाठी आयकर विभागाच्या वेबसाइटला भेट द्या.